Donderdag 9 mei heeft het Veteranen Platform zijn 30 jarige verjaardag gevierd met een symposium ‘De Trotse Veteraan’ en ’s avonds aansluitend een Diner de Corps.
Het symposium was geheel gewijd aan het verschijnen van een handboek over veteranen. In het Handboek Veteranen is de kennis over veteranen verzameld, geobjectiveerd, geborgd en beter toegankelijk gemaakt. Het Handboek is een uitgave in de serie Handboeken Veiligheid onder eindredactie van prof. mr. dr. E.R. (Erwin) Muller en wordt uitgegeven door Wolters Kluwer. In het boek hebben 32 auteurs in 18 hoofdstukken over evenzovele onderwerpen behorende tot hun expertisegebied geschreven. Drie van de auteurs verzorgden een presentatie tijdens het symposium.
Rond 14.30 uur opende de voorzitter van het Veteranen Platform, brigadegeneraal b.d. H.J. (Hein) Scheffer het symposium, dat plaats vond in het gebouw van Stichting de Basis in Doorn, en verwelkomde alle gasten met een speciaal woord van welkom voor de minister van defensie, die rond 16.00 uur arriveerde. Tijdens zijn openingswoord wees hij op de vele verdiensten van het Veteranen Platform in de afgelopen 30 jaar. Voor een goed overzicht daarvan verwees hij naar hoofdstuk 9 van het Handboek.
Vervolgens wenste hij eenieder een goed symposium en gaf hij het woord aan de dagvoorzitter Erwin Muller, die in een korte inleiding vertelde over het proces van de totstandkoming van het boek, waarna hij de eerste spreker tevens auteur (hoofdstuk 3), Jacco Duel, aankondigde.
De heer Duel sprak over ‘Erkenning en waardering voor veteranen’, waarbij zijn presentatie het hoofdstuk dat hij heeft geschreven raakt. Hij vertelde achtereenvolgens over de ervaringen die veteranen opdoen tijdens de missie, de gevolgen in hun verdere leven en de behoeften die daaruit volgen. Hij concludeert dat veteranen zijn ingezet onder bijzondere omstandigheden en met veruit de meesten van hen gaat het goed. Zij ervaren een positieve invloed van de missie op hun verdere leven. Zij zijn trotse veteranen. Veteranen verdienen erkenning en waardering voor hun inzet. Één op de drie veteranen ervaart erkenning en waardering vanuit de samenleving, maar een deel ervaart dat niet zo. De uitvoerders van het veteranenbeleid hebben volgens hem de opdracht om aandacht te blijven vragen voor veteranen binnen de samenleving en veteranen in verbinding te brengen met die samenleving. Tot slot nodigde hij veterane uit om vooral die verbinding met die samenleving zelf te zoeken en tot stand te brengen en invulling te geven aan hun behoeften aan erkenning en waardering.
De tweede spreker tevens (hoofdstukken 9 en 16), Rein Bijkerk, verzorgde een presentatie over ‘veteranenorganisaties en belangenbehartiging’. Daarbij ging hij achtereenvolgens in op de historische context, de wereld van de veteranenorganisaties en de belangenbehartiging om te eindigen met het noemen van een viertal uitdagingen. Hij schetste de historie van veteranenorganisaties vanaf ‘Waterloo’ tot heden. Nederland kent een rijke verscheidenheid aan veteranenorganisatie, maar die veteranenwereld is voor buitenstaanders soms onoverzichtelijk. Het Veteranen Platform heeft vanaf 1989 een essentiële rol gespeeld met zijn brede achterban, die zich hebben verenigd in dat platform. Rein sloot af met vier uitdagingen. Allereerst noemde hij de permanente transitie van de veteranenwereld met de wijzigende samenstelling van organisaties door de tijd. Vervolgens noemde hij de technologische en maatschappelijke ontwikkelingen zoals ‘social media’, die van invloed zijn op de veteranenwereld. Voorts sprak hij over de verbindingen tussen de diverse groepen veteranen. Daarbij noemde hij onder andere de groepen actief dienende en post-actieve veteranen. Ten slotte benoemde hij het gegeven dat de veteranenpopulatie afneemt en het gegeven dat veteranen over het algemeen zich pas veteraan voelen op latere leeftijd.
De derde spreker en tevens auteur (hoofdstukken 4 en 12), Eric Vermetten, vertelde over de ‘ontwikkeling in de zorg’. Hij begon met te zeggen dat hij op eigen verzoek was uitgezonden voor een periode van 10 dagen om zelf te ervaren wat het is om te zijn uitgezonden. Daarna schetste hij de historie van het begrip traumatische ervaring van veteranen van het begrip ‘shell shock’, PTSS tot ‘moral injury’ . Vervolgens sprak hij over onderzoek waaruit bleek dat ongeveer 20% van de veteranen van missies terugkeerden met diverse klachten en dat 3-5% van de veteranen aanhoudende klachten bleven houden in de vorm van PTSS. Ook noemde hij het zogenaamde Post Deployment Syndrome (PDS), tegenwoordig bekend als Onvoldoende Verklaarde Klachten, waarbij hij en relatie legde naar de situaties met ‘burnpits’. Vanaf 1994 is de afdeling psychiatrie zich gaan bezig houden met PTSS, maar pas vanaf 2000 heeft dat geresulteerd in de toestemming van defensie om patiënten met PTSS te behandelen. Tegenwoordig wordt die zorg gecoördineerd binnen het Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen (LZV). Verder sprak Vermetten over het wetenschappelijk onderzoek dat een hoge vlucht heeft genomen. Belangrijk daarbij is om te ontdekken wat wel en wat niet werkt bij de behandeling van PTSS en men moet niet te bang zijn om te experimenteren zoals met medicinale cannabis, dat erg goed lijkt te helpen. Hij concludeerde dat de zorg goed is geregeld, maar kan altijd nog beter. Dat is belangrijk voor de veteraan en voor de maatschappij.
Hierna kreeg een van de initiatiefnemers voor de totstandkoming van het Handboek veteranen, Uri Rosenthal, het woord. Hij noemde drie zaken, die hem zijn opgevallen in zijn contacten met veteranen. In de eerste plaats noemde hij de belangrijke positie van het thuisfront, die niet mag worden vergeten. Als tweede noemde hij de onverklaarbare Lichamelijke Klachten (OLK). Moeilijk om daar greep op te krijgen en te zorgen voor passende behandelingen. Ten slotte sprak hij over initiatieven van vrijwilligers die veteranen opvangen die nergens anders terecht kunnen. Hij bedankte Erwin Muller als hoofdredacteur van het Handboek veteranen en sprak daarbij de hoop uit dat het – gezien alle voortgaande ontwikkelingen – over een aantal jaren wordt geactualiseerd.
Nadat de minister van Defensie Ank Bijleveld het eerste exemplaar van het Handboek was overhandigd door Erwin Muller, sprak zij de aanwezigen toe. Zij feliciteerde het Veteranen Platform met zijn 30 jarig jubileum. Het veteranenbeleid is ook volgens haar voortdurend in beweging. Er worden steeds weer hoofdstukken aan toegevoegd. De aandacht voor veteranen en het zorgsysteem is van groot belang. De verhalen van veteranen moeten verteld worden, want hun bijdrage aan vrede en veiligheid is niet vanzelfsprekend. Gelukkig komt er ook steeds meer aandacht voor de offers die veteranen hebben gebracht. Wij moeten er met zijn allen wel steeds aan blijven werken om het veteranenbeleid en de zorg toekomstbestendig te maken. Met de totstandkoming van dit Handboek heeft u laten zien hoe vruchtbaar samenwerking is en ik hoop dat het governance traject ook vruchtbaar mag zijn. Tot slot bedankte de minister eenieder die een bijdrage hebben geleverd aan het Handboek Veteranen.
Als afsluiting van het symposium bedankten Erwin Muller en Hein Scheffer de sprekers en overhandigden hen een presentje. Hein tenslotte bedankt Erwin voor zijn bereidwilligheid om op te treden als dagvoorzitter van het symposium.
